04/03/2011
Kurowanie się Eskulap - Temida

Hypoglikemia

Hipoglikemie dzielą się na hipoglikemie na czczo (głodowe) oraz hipoglikemie reaktywne (po posiłkowe), występujące 3-5 h po posiłku.

 

 

"Hipoglikemia"

 

Hipoglikemie dzielą się na hipoglikemie na czczo (głodowe) oraz hipoglikemie reaktywne (po posiłkowe), występujące 3-5 h po posiłku.

 

Do wystąpienia hipoglikemii na czczo przyczyniają się zmiany wewnątrz wydzielnicze prowadzące do nadmiernego stężenia insuliny we krwi, np. guz wydzielający insulinę (insulinoma) lub inne nowotwory endokrynne, niedoczynność przysadki mózgowej lub kory nadnerczy, niedobór glukagonu.

 

Jednym z głównych węglowodanów występujących w organizmie człowieka jest glukoza.

 

Podstawowym źródłem glukozy jest spożywany pokarm, ale może być ona wytwarzana również endogennie z aminokwasów i kwasu mlekowego w tzw. cyklu Coriego.

W tkankach glukoza odkłada się w postaci glikogenu.

 

Poziom glukozy we krwi człowieka zdrowego może wynosić 60-160mg% (3,3-8,8mmol/l).

 

Nadmiernie niski poziom glukozy we krwi nazywamy hipoglikemia (niedocukrzeniem).

 

Stan ten obserwuje się przy obniżeniu stężenia poniżej 50mg/% (<2,8 mmol/l), następuje wtedy zahamowanie transportu glukozy do tkanek.

 

Co powoduje hipoglikemie.

 

Z problemem hipoglikemii najczęściej zmagają się osoby chorujące na cukrzyce.

 

U tych pacjentów spadek stężenia glukozy we krwi, może być spowodowany zbyt dużą dawką leku przeciwcukrzycowego (insuliny, pochodnej insulfonylomocznika).

 

Najpowszechniejsza przyczyna, jest pominięcie jednego z posiłków, a co za tym idzie niedostarczenie organizmowi wymaganej ilości glukozy.

 

Do podobnego efektu przyczyniają się zbyt długie przerwy między posiłkami, oraz zbyt skąpe posiłki.

 

Niedocukrzenie mogą powodować interakcje leków przeciwcukrzycowych z salicylanami (Aspiryn, Polopiryna), lekami przeciwzakrzepowymi (Acenokumarol), sulfonamidami lub lekami blokującymi receptory beta.

 

Hipoglikemia może powstać również wtedy, gdy w porę nie skorygowano dawki insuliny w przypadku zmniejszenia się masy ciała chorego lub gdy leczenie dietą przyniosło rezultaty lepsze od zakładanych.

Nieprawidłowe zachowanie chorego również może zainicjować hipoglikemie (pomyłki dawkowania insuliny, mylne wstrzyknięcie domięśniowe lub dożylne zamiast podskórnego, marsz po wstrzyknięciu, nieregularne przyjmowanie posiłków).

 

Jedna z możliwych przyczyn powstania hipoglikemii mogą być zmiany w organizmie chorego, na przykład zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę wskutek pojawienia sie niedoczynności przysadki lub nadnerczy, lub też naturalna reemisja cukrzycy. Hipoglikemia dotyczy głównie pacjentów z cukrzyca typu I, u chorych na cukrzyce typu II obserwowana jest w mniejszym stopniu.

 

Do częstych przyczyn niedocukrzenia należy zaliczyć także intensywne odchudzanie, głodówki, biegunki pokarmowe, wymioty oraz intensywny wysiłek fizyczny.

 

Do gwałtownego spadku poziomu glukozy we krwi może doprowadzić też spożycie nadmiernych ilości alkoholu, co skutkuje zmniejszona endogenna produkcja glukozy. Alkohol blokuje wyrzut cukru do krwi z wątroby oraz powoduje nieskuteczność glukagonu.

 

Obniżenie poziomu glukozy we krwi w przebiegu hipoglikemii na czczo, może nastąpić w wyniku wystąpienia zaburzeń metabolicznych takich jak choroby przebiegające ze spichrzaniem się glikogenu (glikogenozy), niedobór syntetazy glikogenowej, wrodzona glikozuria nerkowa.

 

Zaburzenia czynności wątroby również przyczyniają się do powstawania hipoglikemii (martwica wątroby, nacieki nowotworowe wątroby, ciężka niewydolność wątroby, upośledzenie oddawania glukozy do krwi).

Czynnikami wpływającymi na występowanie hipoglikemii po posiłkowej są: wczesny okres cukrzycy, zespół po posiłkowy dumping syndrome występujący po resekcji żołądka, wagotomii, wrzodach dwunastnicy.

 

Do wystąpienia tego rodzaju hipoglikemii przyczyniają się także wrodzone defekty genetyczne (galaktozemia, wrodzona nietolerancja glukozy).

 

Prawdopodobną przyczyną, może być również występowanie przeciwciał przeciwko insulinie.

 

Hipoglikemie można różnicować także ze względu na stopień nasilenia objawów.

 

Według tego podziału rozróżniamy hipoglikemie nie odczuwalna przez pacjenta, wykrywana przypadkowo podczas pomiaru poziomu cukru we krwi.

 

Odczuwalna - (łagodna, umiarkowana) gdy pacjent sam lub przy pomocy drugiej osoby jest w stanie opanować hipoglikemie np. poprzez podanie produktów spożywczych zawierających glukozę lub wstrzykniecie glukagonu.

 

Najbardziej niebezpiecznym stadium są ciężkie stany hipoglikemii wymagające szybkiej interwencji lekarskiej.

 

Z badań wynika, że u pacjentów leczonych insuliną, łagodna lub umiarkowana hipoglikemia, może występować średnio dwa razy w tygodniu, natomiast ciężkie epizody hipoglikemii zdarzają się zwykle raz wzroku.

Jak rozpoznać hipoglikemie - Kliniczne objawy hipoglikemii dotyczą najczęściej wegetatywnego układu nerwowego.485480_blood_glucose_measure_diabetes_check_.jpg

 

Pierwsze symptomy pojawiają się już przy stężeniach glukozy mniejszych ni. 3,6-3,0 mmol/l.

 

Objawy neurowegetatywne obejmują: uczucie niepokoju, silnego lęku, drżenie rąk, zimne poty, kołatanie serca, osłabienie, bladość twarzy, rozszerzenie źrenic, wzrost napięcia mięśniowego, uczucie zmęczenia, senność, napady wilczego głodu.

 

Wystąpienie takich objawów powinno dla chorego i jego otoczenia być sygnałem ostrzegawczym, który pozwala na reakcje i podjecie próby podniesienia poziomu glukozy we krwi.

 

Postępujące obniżenie poziomu cukru, może doprowadzić do znacznie poważniejszych objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego.

 

Stan taki nosi nazwę neuroglikopenii i jest spowodowany zmniejszonym stężeniem glukozy docierającej do mózgu.

 

Powoduje to zaburzenie podstawowych czynności mózgu.

 

Neuroglikopenia pojawia się, gdy stężenie glukozy we krwi spada poniżej 2,5 mmol/l.

 

Możliwe objawy to: bóle głowy, rozdrażnienie, zaburzenie koordynacji ruchowej, zaburzenia widzenia i mowy, mroczki przed oczami, zawroty głowy, uczucie splatania, drgawki, senność, zaburzenia koncentracji, trudności w oddychaniu.

 

Ciężkie niedocukrzenie zagraża utratą przytomności, śpiączką, wstrząsem hipoglikemicznym.

 

Powtarzające się hipoglikemie mogą powodować trwałe zmiany w mózgu, doprowadzając do zaniku kory mózgowej, wskutek stopniowego niszczenia neuronów.

 

Ciężkie hipoglikemie przyczyniają się do udaru niedokrwiennego mózgu, a także do występowania przejściowych lub trwałych niedowładów

 

Zdarzają się sytuacje, w których pacjent może nie odczuwać objawów hipoglikemii.

 

Dzieje się tak w wyniku uszkodzeń wegetatywnego układu nerwowego, spowodowanego długo trwającą cukrzycą oraz uprzednio przebytymi ciężkimi hipoglikemiami.

 

Poziom glukozy ciągle spada i od razu pojawiają się cechy neuroglikopenii, bez wystąpienia sygnałów ostrzegawczych inicjowanych przez prawidłowo funkcjonujący układ wegetatywny.

 

Leczenie hipoglikemii, jak sobie radzić.

 

Podstawową zasadą, którą powinny przestrzegać osoby zagrożone hipoglikemia jest konieczność ciągłego posiadania przy sobie czegoś słodkiego: glukozy, cukru, soków lub napojów zawierających dużo cukru, np.: coca-cola..

 

Hipoglikemia rozwija się szybko, zwykle w ciągu kilku minut, ale równie szybko przemija po spożyciu słodkich produktów.

 

W ten sposób najłatwiej poradzić sobie z hipoglikemia o umiarkowanym przebiegu.

 

Częstym błędem podczas ataku hipoglikemii jest spożywanie pieczywa, ciasta, czekolady.

 

Z tych produktów glukoza uwalnia sie wolniej, dlatego spożycie dużych ilości tych produktów podczas trudnego do opanowania głodu, może doprowadzić do wielogodzinnej hiperglikemii.

Dla osób z otoczenia pacjenta lub osób zupełnie przypadkowych, które zetknęły się z chorym podczas ataku hipoglikemii, najprostszym sposobem podniesienia poziomu glukozy we krwi jest podanie słodkiego napoju, cukru..

 

Może zdarzyć się jednak sytuacja, kiedy pomoc taka nie będzie możliwa ze względu na zaawansowane już zmiany w zachowaniu chorego (agresja, jadłowstręt).

 

W takim przypadku niezbędne będzie wykonanie wstrzyknięcia 1,0 mg glukagonu (najlepiej w tkankę mięśniową uda), a po uzyskaniu lepszego kontaktu z chorym doustne podanie glukozy.

 

Dlatego w imię dobrze pojętej profilaktyki hipoglikemii, każdy chory powinien posiadać przy sobie zestaw do wstrzyknięć glukagonu, a osoby z najbliższego otoczenia chorego bezwzględnie powinny opanować umiejętność samodzielnego dokonywania wstrzyknięć.

 

Znacznie trudniejsze jest postępowanie z chorym nieprzytomnym.

 

W takiej sytuacji istnieje już spore prawdopodobieństwo wystąpienia śpiączki hipoglikemicznej.

 

Chorego należy ułożyć na boku z niżej opuszczona głowa.

 

Nieprzytomnemu pacjentowi nie wolno podawać nic doustnie, można jedynie włożyć kostkę cukru pomiędzy zęby a policzek.

 

Następnie należy wykonać domięśniowe wstrzykniecie 1,0 mg glukagonu.

 

W wypadku hipoglikemii polekowej lub kiedy chory nie odzyskał świadomości w ciągu 10 minut po wstrzyknięciu glukagonu, pacjenta należy przekazać do szpitala.

 

Często obserwuje się tzw. hipoglikemie nocna. Zniwelowanie objawów tak powstałego niedocukrzenia polega na zmniejszeniu dawki leku hipoglikemizujacego przyjmowanego na noc lub zjedzeniu przed snem posiłku zawierającego wolno wchłanialne węglowodany (np. twaróg, chude mięso z chlebem)

 

Hipoglikemii można również przeciwdziałać odpowiednio modyfikując leczenie farmakologiczne.

 

Zastosowanie analogu ludzkiej insuliny lisipro przyczynia się do zmniejszania częstości występowania hipoglikemii między posiłkami.

 

Podanie insuliny lisipro przed posiłkiem oraz insuliny o przedłużonym czasie działania przed snem zmniejsza ryzyko wystąpienia hipoglikemii w nocy.

 

Również popularne w ostatnim czasie preparaty glimepirydu minimalizują ryzyko hipoglikemii.

 

Główną role w profilaktyce i leczeniu hipoglikemii odgrywa edukacja pacjenta.

 

Typowe objawy niedocukrzenia oraz umiejętności udzielenia pomocy, powinny być dobrze znane rodzinie i najbliższemu otoczeniu chorego.

 

Wiedzę taką można pozyskać od lekarzy i fachowego personelu medycznego.

 

Wiele niezbędnych informacji w zakresie edukacji cukrzycowej chorzy mogą otrzymać uczestnicząc w spotkaniach lokalnych stowarzyszeń diabetologicznych współpracujących z szpitalami, przychodniami i aptekami.

 

Do najważniejszych zasad należą: umiejętność posługiwania się glucometrem i stała kontrola poziomu cukru we krwi, przestrzeganie zasad dietetycznych, posiadanie przy sobie produktów zawierających dużo cukru oraz zestawu do wstrzyknięć glukagonu.

 

 

dr n. farm. Wojciech Kobiołka

artykuł ukazał sie w czasopiśmie Świat farmacji nr 3/2007

INTERMEN - PORTAL DLA MĘŻCZYZN

 

Zobacz również

Eskulap - Temida

Hipochondria

"Hipochondria jest to, zgodnie z definicją, chorobliwa, przesadna troskliwość o ...

Eskulap - Temida

Niepełno sprawni stracą pracę bo ...pracują

Eskulap - Temida

Nie lekceważ grypy

Eskulap - Temida

Stres - Twój przyjaciel czy wróg?

Zobacz również

Adam myśli

Typologia Mężczyzn

Jak rozpoznać, czy nasz kandydat na męża jest tym odpowiednim? Czy nowopoznany fa...

Adam myśli

Całun Miłości

Adam myśli

Przykazania dla rozwodnika

Adam myśli

10 Przykazań dla mężczyzny